धुरंधर चित्रपटाने निर्माण केलेले प्रश्न !!!

संपादकीय

अभिजीत राणे

धुरंधर चित्रपटाने निर्माण केलेले प्रश्न !!!

भारतीय चित्रपटसृष्टीत राजकीय थरारपटांची कमतरता नाही, परंतु धुरंधर या नव्या चित्रपटाने आर्थिक सुरक्षेच्या प्रश्नाला ज्या पद्धतीने पडद्यावर आणले, त्याने प्रेक्षकांना केवळ मनोरंजन नाही तर विचार करायला भाग पाडले. चित्रपटाची कथा काल्पनिक असली तरी तिच्या पायाशी वास्तवातील काही घटनांचे सावट स्पष्ट दिसते. विशेषतः भारतीय चलनाच्या सुरक्षेबाबत, पाकिस्तानकडून बनावट नोटांचा प्रवाह, आणि त्या काळातील प्रशासनाने या संकटाकडे पाहण्याची पद्धत — या सर्वांवर चित्रपटाने अप्रत्यक्षपणे प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे.

चित्रपटात दाखवलेला मुख्य आरोप असा की भारतीय चलनाच्या छपाईशी संबंधित संवेदनशील माहिती बाहेर गेली आणि त्याचा फायदा पाकिस्तानने घेतला. काही समीक्षकांच्या मते, चित्रपटाने मांडलेली ही कथा त्या काळातील आर्थिक व्यवस्थेतील त्रुटींवर प्रकाश टाकते. 2010 ते 2014 या काळात बनावट नोटांचा प्रश्न देशात गंभीर स्वरूपात वाढला होता, आणि काही तपास अहवालांनुसार पाकिस्तानमधील काही छापखान्यांमध्ये भारतीय चलनाच्या प्रतिकृती तयार होत असल्याचे संकेत मिळाले होते. या पार्श्वभूमीवर धुरंधरमधील घटनाक्रम प्रेक्षकांना वास्तवाशी जोडलेला वाटतो.

चित्रपटात असा दावा केला जातो की काही प्रभावशाली व्यक्तींनी किंवा अधिकाऱ्यांनी दुर्लक्ष केले, ज्यामुळे पाकिस्तानला भारतीय चलनाची नक्कल करण्याची संधी मिळाली. हे आरोप चित्रपटापुरते मर्यादित असले तरी, त्या काळातील चर्चांमध्येही प्रशासनाच्या प्रतिसादाबद्दल प्रश्न उपस्थित झाले होते. काही विश्लेषकांच्या मते, बनावट नोटांचा प्रवाह वाढत असताना तातडीने आणि कठोर पावले उचलण्यात विलंब झाला. चलन सुरक्षेतील सुधारणा वेळेवर न झाल्याने परिस्थिती अधिकच गुंतागुंतीची बनली. या सर्व घटनांवरून चित्रपटाने मांडलेला दृष्टिकोन असा की आर्थिक सुरक्षेतील त्रुटींचा फायदा शत्रूराष्ट्रांनी घेतला आणि त्याचा थेट परिणाम भारताच्या अंतर्गत सुरक्षेवर झाला.

या संदर्भात काही अर्थतज्ज्ञ आणि समर्थकांनी असा दावा केला आहे की नंतरच्या काळात घेतलेल्या काही निर्णयांनी — विशेषतः चलनव्यवस्थेत केलेल्या मोठ्या बदलांनी — या समस्येवर आळा बसला. त्यांच्या मते, जुन्या नोटा रद्द झाल्यानंतर पाकिस्तानमध्ये छापल्या जाणाऱ्या बनावट नोटांचे मूल्य शून्य झाले आणि दहशतवादी कारवायांना मिळणारा निधी अचानक आटला. या दाव्यांवर मतमतांतरे असली तरी, आर्थिक सुरक्षेच्या दृष्टीने हा निर्णय काही विश्लेषकांच्या चर्चेत महत्त्वाचा ठरला.

भारत–पाकिस्तान संबंधांमध्ये आर्थिक युद्ध हा नवा विषय नाही. अनेक वर्षे पाकिस्तानवर असा आरोप होत आला आहे की भारताविरुद्ध ‘करन्सी वॉर’ छेडून अर्थव्यवस्थेला अस्थिर करण्याचा प्रयत्न केला जातो. धुरंधरने या संघर्षाला सिनेमॅटिक रूप दिले आहे, परंतु त्यामागील वास्तव गंभीर आहे. बनावट नोटांचा वापर दहशतवादी कारवायांना निधी पुरवण्यासाठी होत असल्याचे तपासात आढळले होते, आणि त्यामुळे चलन सुरक्षेतील त्रुटींचे परिणाम केवळ आर्थिक नसून राष्ट्रीय सुरक्षेशीही संबंधित होते.

चित्रपटाचे यश हे केवळ त्याच्या कथानकात नाही, तर त्याने उभे केलेल्या प्रश्नांमध्ये आहे. प्रेक्षकांना पडद्यावर दिसणाऱ्या घटनांमध्ये वास्तवाचे प्रतिबिंब दिसते, आणि त्यामुळे चित्रपट केवळ मनोरंजन न राहता एक सामाजिक राजकीय टिप्पणी बनतो. त्या काळातील सरकारवर झालेली टीका, प्रशासनातील विसंगती, आणि आर्थिक सुरक्षेतील त्रुटी — हे सर्व मुद्दे चित्रपटाने अप्रत्यक्षपणे पुढे आणले आहेत. पत्रकारितेच्या दृष्टीने पाहता, धुरंधर हा एक सिनेमॅटिक आरसा आहे, जो भूतकाळातील चुका दाखवतो आणि भविष्यासाठी सावधगिरीचा इशारा देतो.

चलनयुद्ध हे बंदुकीच्या गोळ्यांनी नाही, तर नोटांच्या छपाईने लढले जाते — हा चित्रपटाचा मुख्य संदेश आहे. आणि या संदेशातून एक महत्त्वाचा धडा मिळतो: आर्थिक सुरक्षा ही राष्ट्रीय सुरक्षेइतकीच महत्त्वाची आहे. प्रशासनातील त्रुटी, राजकीय दुर्लक्ष किंवा धोरणात्मक विलंब — यांची किंमत देशाला मोठी मोजावी लागू शकते. धुरंधरने या सर्व प्रश्नांना सिनेमाच्या माध्यमातून पुढे आणले आहे, आणि त्यामुळेच हा चित्रपट केवळ यशस्वी ठरला नाही, तर चर्चेचा केंद्रबिंदूही बनला आहे.